Sellingen, 9 oktober 2018
In de ochtend van 9 oktober druppelen de eerst Koplopers van het Voedselproject Zuid Oost Groningen binnen bij 'Puur Westerwolde' in Sellingen. De voormalige NoordMee van Staatsbosbeheer is nu een workshop- en cursusruimte met open keuken. In de serre in de vorm van een halve maan, versmelt het Sellinger bos losjes met het binnen gebeuren. Eenmaal compleet start het feest der herkenning. Er kan geproefd worden van Rineke's voedzame quinoa-cake en er is natuurlijk biologische fairtrade koffie en kruidenthee van Westerwoldse bodem, want alles draait hier om gezond, regionaal en lekker! In deze entourage voel je je binnenstebuiten, intiem verbonden met de Natuur.
Schakels verbinden
Deze eerste terugkoppelingsbijeenkomst van de Koplopers in het voedselproject, is met recht bijzonder te noemen, want ze vertegenwoordigen vandaag aan tafel, elk een opeenvolgende schakel in de voedselketen. En dat benadrukt keten-innovator Mathijs Niehaus, wanneer hij tijdens de aftrap de grafiek met resultaten van de ketenanalyse toelicht. Van elke deelnemer is te zien waar hij zich bevindt in de keten.
We leren welke essentiële groeischakels nog missen en noodzakelijk zijn om de groei van de biologische streekproducten in Westerwolde te bevorderen:
1) Distributie en Logistiek om collectief winst te behalen
2) Coöperatieve partners om op te kunnen schalen
3) Financiering om te kunnen investeren
4) Communicatie om zichtbaar en herkenbaar voor de consument te zijn.
Gelukkig is de broodnodige expertise al aanwezig in de Koplopergroep, maar tot nu toe ontbrak de koppeling en uitwisseling tussen alle schakels.
Kern van het verhaal
Een geweldige kans want het verbinden van alle schakels is precies de kern waar het in dit Koploperproject om draait. Als resultaat beogen we een gesloten kringloop van bedrijven die de producten op elkaar afstemmen. De Koplopers leveren elk hun unieke bijdrage aan de natuurlijke keten van biologische streekproducten en zetten regionaal voedsel op de markt, met een zo laag mogelijke milieu-impact en zonder vervuilende voedselkilometers. Dit is het verhaal achter regionaal en natuurlijk voedsel. De bewuste eter wil dit verhaal niet alleen kennen maar ook beleven en ervaren. Pas als je het verhaal beleeft, realiseer je je dat je die waarde zelf toevoegt. Je draagt bij aan een gezonde bodem, flora en fauna en aan je eigen gezond(e) lichaam en geest. Kortom door voor biologische streekproducten te kiezen, profiteert de hele voedselkringloop mee, 3 maal gezond dus!
Meten is weten
Door de Koplopers is de afgelopen maanden niet alleen hard gewerkt aan de ketenanalyse per bedrijf, maar ook aan de duurzaam ondernemen scan. De Koplopers presenteren vanochtend de resultaten van de nulmetingen. Er zijn scores behaald voor proces, behoorlijk bestuur, people, planet en profit. Daarnaast worden de metingen met de Milieubarometer onderling vergeleken. En dat levert boeiende inzichten en een levendige discussie op. Alle Koplopers zijn het er over eens dat de CO2-impact van voedselkilometers zo ver mogelijk naar nul moet. En daar hebben zij allerlei handvatten voor aangereikt gekregen.
Resultaten
Koploper Hooghoudt is al gestart met de verankering van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in het beleid (proces), zodat het in de DNA van het bedrijf komt. Sociale Onderneming Wedeka buigt zich over het energie-verbruik, met zo'n 17 vestigingen valt daar flink wat winst te behalen. Koploper Bakkerij John Meinds zet in op reductie van verpakkingsmaterialen in de winkel, lokale producten en introduceert tijdens de lunch, de katoenen broodzak. De Rabobank Zuid en Oost Groningen heeft direct na de metingen, de medewerkers bewust betrokken bij het milieuvriendelijk maken van de woon-werkkilometers. 'Het was wel even een worsteling om de cijfers boven tafel te krijgen. Maar de winst die we hier kunnen halen maakt dat meer dan goed. Dat levert al zoveel plezier en enthousiasme bij de collega's op!', aldus Margreet Wegman. Koploper PuurIdee heeft al een medewerker die elektrisch rijdt 'en die trend hebben we nu opgepakt' aldus directeur Kirstin Smid, 'Het Koploperproject was het duwtje dat we nodig hadden. De laadpaal is inmiddels besteld!'. Zorginstelling de Blanckenborg is met haar 100 bedden goed doordrongen van het belang van lokaal. Koploper Alfred Nap wil het liefst zoveel mogelijk regionale producten en grondstoffen in de eigen keuken, want ook dat is voor het draagvlak cruciaal. Dit vatten we op als open uitnodiging aan alle Koplopers!
Gezond terug naar vroeger
Dat die keuken ook ambachtelijk verantwoord moet zijn bleek wel uit de presentatie van Koploper restaurant 't Backhuys. Als slowfood expert tovert Bart Kuiper met vergeten groenten en seizoensgebonden, regionale ingrediënten, authentieke gerechten op je bord. Van Gronings aalbessen-ijs tot kwarteleitjes uit eigen ren en brood gebakken met ambachtelijk gemalen meel van Koploper Mulder-Pot. Molenaar Jan Pot betrekt zijn granen van Drentse en Groningse boeren. En als je goudgeel bloeiende Groningse akkers in oktober aanziet voor koolzaad, kun je er rustig vanuit gaan dat het hier toch echt mosterdzaad betreft. Koploper Marne Mosterd richt zich op inkoop en productie van regionale boeren met Gronings mosterdzaad. De Koplopers zetten zich in om het ambacht en de kennis van onze oma's te behouden. Voor de opkomst van de pillenindustrie, bereidden zij regionaal voedsel van (medicinale) kruiden en gezonde methoden (zoals fermentatie). De traditionele gerechten zitten boordevol mineralen en vitamines, die nauwkeurig afgestemd zijn op de natuurlijke behoeften. Ze zijn het wapen tegen welvaartsziekten. En bovendien komen ze ook de smaakbeleving volop ten goede. Toegevoegde zouten en suikers in de bewerkte producten van nu zijn 'dooddoeners' stelt Bart Kuiper.
De Natuur zorgt
Wist u dat in de hoorns van koeien mineralen opgeslagen worden? Zo wordt in periodes van bijvoorbeeld hevige droogte, voedzame melk gegarandeerd. Bij Koploper Bioboerderij Landleven staat kennis, onderzoek en ontwikkeling van natuurlijk voedsel centraal. Chonda Luring leidt regelmatig groepen (kinderen) rond. En binnenkort als de lesruimte klaar is gaan we ook workshops geven, vertelt ze. De biodynamische boer verbindt moderne technologie met biologische gewassen zoals groenten en granen. Door wisselteelt versterkt de minerale huishouding en het bodemleven. Het gevolg is biodiversiteit, als gezonde leefomgeving van bloem tot bij en van koe tot mens. Het biodynamisch boeren stelt Harry Luring, bevordert ook natuurlijke resistentie tegen ziekten. Bestrijdingsmiddelen en kunstmest zijn dan vanzelf overbodig. Sinds een half jaar is onder het eigen merk 'Westerwolds goud' een biologische zuivellijn gelanceerd en ook biologisch vlees wordt aan huis verkocht. De natuur zorgt goed voor zich zelf en voor ons, als wij goed voor de natuur zorgen.
Lezing Rineke Dijkinga
Na de heerlijke biodynamische lunch zijn de ogen gericht op Rineke. Zij geeft een leerzame lezing over de invloed van gezonde voeding op mens, natuur en omgeving. Sinds de opkomst van de supermarkt zijn we de verbinding met ons eten kwijtgeraakt. Als orthomoleculair geneeskundige kent Rineke de ingenieuze reparatie-mechanismen van het lichaam. De optelsom van bewerkt voedsel zonder voedingswaarde uit de supermarkt, gecombineerd met de uitputting van de bodemkwaliteit door gangbare landbouw heeft grote gevolgen. Op dit moment lijden ca. 8,2 miljoen Nederlanders aan een chronische ziekte aldus Rineke. Als we nu de (biologische) boer niet betalen, betalen we straks de dokter. Onder het motto 'wij zijn wat ons eten eet' somt zij allerlei alternatieven op. Eet biodynamische oergranen; naakte haver, rogge, boekweit en quinoa in plaats van bewerkte tarwe en rijst. Zet regelmatig vergeten groenten zoals pastinaak, aardperen en schorseneren op het menu. Ga voor rauwmelkse (zure) zuivel want dit is een wereld van verschil voor een gezonde darmflora. Chlorofyl zit in zeegroenten maar ook in spinazie, avocado, kruiden, en bieslook (groene groenten). Het bindt de toxische stoffen in je lijf. Wauw, wat een energie geeft deze groepslezing. Het was een weldaad aan voedsel voor lichaam en geest voor iedereen deze middag.
Volgende stap
De dertien Koplopers zijn alweer druk bezig met de Duurzaam Ondernemen Agenda. De aangereikte adviezen worden vertaald naar concrete actieplannen. Eind november worden de actieplannen met elkaar uitgewisseld en staat de bijeenkomst in het teken van de collectieve kracht van communiceren en 'making ideals happen!'
Enkele van de Koplopers die deelnemen in dit project zijn lid van de coöperatieve vereniging 'de Graanrepubliek', een samenwerkingsverband van boeren en graanverwerkende bedrijven die samen de teelt en de verwerking van granen in al hun verscheidenheid weer een nieuwe impuls willen geven. In de oude stoomlocomotievenloods in Bad Nieuweschans worden de regionale granen verwerkt in de bakkerij, pastamakerij, brouwerij, mouterij en een distilleerderij van Groningse bodem. Ook de Natuurwinkels van Emmen en WInschoten nemen deel in dit project. Je koopt er gezonde producten uit een ruim assortiment van 3000 biologische, natuurlijke en regionale producten.