HET KOPLOPERPROJECT
Why? How? What?
WAT IS HET?
Missie: Het Koploperproject helpt vooruitstrevende mkb-ondernemers en andere organisaties om op een inspirerende, praktische en structurele manier duurzamer te gaan ondernemen en zo te werken aan een toekomstbestendige organisatie en duurzame producten en diensten.
Strategie: Samen met lokale partners en adviseurs zetten we Koploperprojecten op, waarin de deelnemende bedrijven en organisaties gedurende een aantal maanden tot een jaar gezamenlijk optrekken, onder deskundige begeleiding. Zo leren ze van elkaar en van het project. Ze krijgen kennis, de tools en het netwerk om duurzaam te innoveren en beter in te spelen op de transitie naar een klimaatneutrale, circulaire en inclusieve economie. Op hun beurt maken de Koplopers weer andere ondernemers enthousiast en trekken zo het peloton mee. Samen zorgen ze voor een sterke en toekomstbestendige regionale economie. Al meer dan 450 bedrijven en organisaties deden mee aan een van de bijna 50 Koploperprojecten die in de afgelopen 12 jaar zijn uitgevoerd.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen is noodzaak
Overheden, marktpartijen en consumenten verlangen steeds vaker van bedrijven dat ze maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat vertaalt zich bijvoorbeeld in eisen in aanbestedingen en inkooptrajecten en in veranderd koopgedrag van consumenten. De overheid en de EU gaan grote bedrijven binnenkort verplichten om te rapporteren over hun impact op mens en milieu. Op hun beurt gaan die bedrijven dit ook steeds vaker vragen aan hun ketenpartners, dus ook het MKB. Dus wil je als bedrijf niet achter het net vissen, dan is het zaak om tijdig te beginnen en een degelijk beleid op te stellen dat verder gaat dan alleen ledlampen en zonnepanelen.
Toekomstbestendig ondernemen gaat verder
Het nemen van je maatschappelijke verantwoordelijkheid als bedrijf is een voorwaarde, maar niet voldoende om een toekomstbestendig bedrijf te zijn. Het is ook zaak om tijdig te anticiperen op de huidige transitie naar een klimaatneutrale, circulaire en inclusieve economie. De coronacrisis en de oorlog in Oekraïne brengen deze transitie in een stroomversnelling. Zowel in Nederland als vanuit de Europese Unie zal hierin fors worden geïnvesteerd. Er komt dan ook veel op bedrijven af in de komende jaren. Daarin liggen veel kansen voor bedrijven die tijdig innoveren, maar ook risico’s voor bedrijven die zich niet op tijd weten aan te passen. Het is dus zaak om zo snel mogelijk werk te maken van toekomstbestendig ondernemen.
De wereld verandert ... verander jij mee?
Koplopers lopen voorop
Duurzame oplossingen zijn er al in overvloed. We moeten ze alleen wel herkennen en ook daadwerkelijk gaan toepassen. Gewoon DOEN dus! Daar is een verandering van mindset voor nodig. Als er voldoende Koplopers zijn met een duurzame mindset, dan wordt duurzaam ondernemen de norm en volgt het peloton vanzelf. Het Koploperproject richt zich dan ook op bedrijven die al Koploper zijn of dat graag willen worden.
Inspiratie en actie
De Koplopers geven vrijwel zonder uitzondering aan dat ze in het project veel inspiratie en nieuwe inzichten hebben opgedaan. Door alle kennis en tools die ze vanuit het project hebben meegekregen en vooral ook door te leren van hun mede-Koplopers, middels het delen van elkaars plannen en resultaten in bijeenkomsten, bedrijfsbezoeken etc.
Structurele aanpak
Het project biedt veel inspiratie, maar helpt de deelnemers vooral om duurzaam ondernemen op een authentieke en structurele manier op te pakken.
Het Koploperproject is in de eerste plaats gericht op MKB-bedrijven in een bepaalde gemeente of regio. De deelnemers komen meestal uit verschillende sectoren, met het oog op een open kennisuitwisseling (geen concurrentie) en het stimuleren van onderlinge zakelijke relaties. Naast MKB-bedrijven doen ook regelmatig andere organisaties mee, zoals gemeenten, scholen, zorginstellingen en woningcorporaties.
Koploperprojecten kunnen ook prima op bedrijventerreinen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld als opmaat naar een vervolgproject omtrent de verduurzaming van het terrein zelf. Dit kan dan bij voorbeeld in samenwerking met een parkmanagement organisatie worden opgezet.
Ook een meer sectorale aanpak is mogelijk. Zo hebben we eerder een tweetal Koploperprojecten over duurzame voedselketens en duurzame dorpshuizen uitgevoerd. Samen met brancheorganisatie SRA hebben we recent een Koploperproject uitgevoerd voor accountantskantoren uit het hele land.
Onderwijs
Een duurzame toekomst begint bij goed en toekomstgericht onderwijs. Daarom betrekken we ook scholen, van mbo tot universiteit. Studenten kunnen bijvoorbeeld meelopen met de doorlichting van de bedrijven, zodat ze zelf kunnen zien wat duurzaam ondernemen in de praktijk betekent. Ook worden studenten betrokken bij de organisatie van symposia of het doen van onderzoek. Zie bijvoorbeeld het whitepaper dat studenten van het NHL in Leeuwarden hebben geschreven over de evaluatie van een Koplopersymposium in 2014. Waar mogelijk proberen we studenten te koppelen aan bedrijven voor stages. Ook geven we regelmatig gastcolleges over duurzaam ondernemen en deelonderwerpen. Samen met de Hanzehogeschool werken we momenteel aan het opzetten van een alumninetwerk voor Koplopers (lees meer).
HOE WERKT HET?
In een Koploperproject gaan bedrijven en organisaties samen aan de slag in groepen van 8 tot maximaal 15 deelnemers uit een bepaalde gemeente, regio of branche. Ze krijgen deskundige begeleiding en leren ook veel van elkaar.
Het project kent een systematische opbouw. Na de startbijeenkomst, waarin de deelnemers elkaar leren kennen, beginnen we met inzicht in de huidige situatie: wat gaat er al goed en wat kan er beter? De nulmeting. De deelnemers worden doorgelicht op duurzaamheid met de DuOn-Scan en de Milieubarometer. Nieuwe kansen en verbetermogelijkheden worden in kaart gebracht.
Vervolgens kijken we vooruit (visie): waar willen we staan over enkele jaren en wat zijn onze ambities? Deze vertalen we vervolgens in een praktisch actieplan (de DuOn-agenda). Zo ontstaat een permanente verbetercyclus (plan-do-check-act) waarmee de deelnemers systematisch steeds verder verduurzamen: klimaatneutraal, circulair, inclusief en meer ...
In de laatste stap besteden we aandacht aan een effectieve MVO-communicatie: wat is je verhaal naar je stakeholders toe? Daartoe krijgen de Koplopers een communicatieopdracht mee.
De deelnemers komen een paar keer per jaar bij elkaar, delen kennis en ervaringen en leren zo veel van elkaar: delen is vermenigvuldigen! Een Koploperproject duurt ongeveer een jaar en wordt meestal afgesloten met een openbaar Koplopersymposium. Daar presenteren de Koplopers hun resultaten en ze inspireren andere bedrijven. De deelnemer die de communicatieopdracht het beste heeft gemaakt, wint de Koploperprijs. Alle Koplopers ontvangen op het symposium het Koplopercertificaat.
WAT LEVERT HET OP?
Het Koploperproject levert voor de deelnemers veel voordeel op:
-
een integrale nulmeting: wat doen we al goed en wat kan er beter?
-
inzicht in de impact van de huidige transities op jouw bedrijf (denk aan de energietransitie, grondstoffentransitie (circulair ondernemen), eiwittransitie etc.)
-
inzicht in de impact op de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's)
-
inzicht in je milieuprestaties en CO2-footprint
-
een andere, frisse kijk op je organisatie
-
heel veel praktische aanbevelingen voor de verduurzaming van je bedrijfsvoering
-
nieuwe ideeën voor innovatie van product- en dienstverlening
-
een praktisch actieplan voor duurzaam ondernemen (duurzaamheidsagenda)
-
bewustere keuzes bij inkoop, investeringen
-
kostenbesparingen op onder meer energie, afval en mobiliteit
-
betere communicatie over duurzaamheid / MVO
-
meer betrokkenheid van de medewerkers
-
positieve publiciteit en daardoor vaak ook nieuwe klanten
-
uitbreiding van je netwerk en samenwerking met andere bedrijven en initiatieven
-
besparing van tijd en geld door deskundige begeleiding en praktische tools
Een externe evaluatie in 2015 van het Koploperproject in opdracht van de provincie Friesland concludeerde dat het project een grote bijdrage levert aan de duurzaamheidsdoelen van de provincie en een redelijke bijdrage aan de economische doelen. Het is een effectief instrument om het MKB te ondersteunen. Op vele fronten blijken de deelnemers concrete duurzame stappen te hebben gezet. Download hier een samenvatting van het evaluatierapport. Sindsdien hebben we al weer veel meer ervaring en wordt ook de impact steeds groter.
De impact van het Koploperproject reikt veel verder dan de individuele deelnemers. Zij gaan naar aanleiding van hun deelname ook in gesprek met hun medewerkers, die daarmee in veel gevallen ook weer gaan nadenken over duurzaamheid in hun thuissituatie. Datzelfde geldt voor hun toeleveranciers en zakenpartners, die ook worden bevraagd over hun MVO-prestaties. Zo werkt het project door in de hele keten. Ook ontstaan regelmatig zakenrelaties of samenwerkingen tussen Koplopers, omdat er onderling veel vertrouwen is omtrent de intenties op duurzaamheidsgebied.
Het Koploperproject in het kort
Op ons Youtube-kanaal vind je nog meer leuke filmpjes over het project en de Koplopers.